ಜೆರುಸಲೆಮ್ : ಯಹೂದಿ, ಕ್ರೈಸ್ತ, ಮುಸ್ಲಿಮರ ಪರಮಪವಿತ್ರ ಭೂಮಿ
ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಒಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರ. ಈ ನಗರದ ಭೂಗತ ಭಾಗವು ಅಳಿದುಹೋದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ, ನಾಶವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳ ಮತ್ತು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಪಿಸುಮಾತುಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಇದ್ದರೂ, ನಗರದ ಚೈತನ್ಯವು ಯಾವಾಗಲೂ ಅದರ ಆಳವಾದ, ಕಾಲಾತೀತ ಬೇರುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅಡಗಿದೆ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಅನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿಯಾಗಿ ನೋಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಮಾನವಕುಲದ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟದ ಒಂದು ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಗತ್ಯ ಎಂಬ ಸತ್ಯ ಅನಾವರಣವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.
ನಾನು ಕಳೆದ ಹದಿನೈದು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಇಸ್ರೇಲಿನ ರಾಜಧಾನಿ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಆ ದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗಲೆಲ್ಲ, ಒಂದು ಸಲವೂ ಈ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೋಗದೇ ವಾಪಸ್ ಬಂದಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಹತ್ತಾರು ಸಲ ವಾರಗಟ್ಟಲೆ ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಅಲೆದಾಡಿದ್ದೇನೆ, ಬೀದಿಬೀದಿ ಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಒಮ್ಮೆಯಂತೂ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಈ ನಗರವನ್ನು, ಅದರಲ್ಲೂ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನ ಓಲ್ಡ್ ಸಿಟಿಯನ್ನು ಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಪ್ರತಿ ಸಲವೂ ನನಗೆ ಈ ನಗರ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಕಂಡಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಒಂದು ನಗರಕ್ಕೆ ಹೋದವರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಆ ನಗರಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಮನಸ್ಸು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಿನ್ನ. ನವ ಯುವತಿಯ ಬಿಂಕ-ಬಿನ್ನಾಣದಂತೆ ಈ ನಗರ ನನಗೆ ಪ್ರತಿ ಸಲವೂ ಹೊಸತಾಗಿ ಕಂಡಿದೆ.
Walking through Jerusalem, where the past and present dance in harmony. It’s not just a city, it's a journey through time ಎಂದು ನನಗೆ ಅನೇಕ ಸಲ ಅನಿಸಿದೆ. ಈ ನಗರದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಲ್ಲು ಸಹ ಒಂದು ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮೂಲೆಯೂ ಒಂದು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನ ಯಾವುದೇ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಐದು ಅಡಿ ಅಗೆದರೆ, ಇತಿಹಾಸದ ತುಣುಕುಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿ ಮಾತಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ಐದು ಅಡಿಗಿಂತ ಆಳಕ್ಕೆ ಅಗೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾದಂತೆ ತೋರುವ, ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಂಡಂತೆಲ್ಲ ನಿಗೂಢವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುವ, ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ ಅಂದುಕೊಂಡಾಗಲೇ ರಹಸ್ಯಗಳಿಂದ ಅಚ್ಚರಿ ಮೂಡಿಸುವ ಒಂದು ತೆಕ್ಕೆಗೆ ಸಿಗದ ಒಂದು ಅಪರೂಪದ ನಗರ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನಗರಕ್ಕೆ ಎಷ್ಟು ಸಲ ಹೋದರೂ ಅಚ್ಚರಿಗಳಿಗೆ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲ.

ಸೂರ್ಯೋದಯದ ಮೊದಲ ಕಿರಣಗಳು ಜುಡಿಯನ್ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಮೇಲೆ ಎರಚಿದಾಗ, ಜೆರುಸಲೇಮ್ ನಗರವು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅದರ ಹಳೆಯ ನಗರವು, ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸದಿಂದ ಹೊಳೆಯುವ ಒಂದು ಸುವರ್ಣ ಬಣ್ಣವನ್ನು ತಾಳುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಮಾತು ಕವಿ ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲ. ಹಳೆಯ ನಗರದ ಭವ್ಯ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರಗಳು ಆಗ ದೂರದಿಂದಲೇ ಕಣ್ಣಿಗೆ ರಾಚುತ್ತವೆ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನ ಓಲ್ಡ್ ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಜಾಫಾ ಗೇಟ್ನ ಮೂಲಕ ಒಳಗೆ ಕಾಲಿಟ್ಟರೆ, ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕಾಲವು ಹಲವು ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಜಾರಿದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಿರಿದಾದ, ಕಲ್ಲು ಹಾಸಿದ ಬೀದಿಗಳು, ಸುತ್ತುಬಳಸಿ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗಗಳು ಮತ್ತು ಹಳೆಯ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಕಮಾನುಗಳು ಕಣ್ಮುಂದೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ.
ಇದು ಕೇವಲ ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾದ ಪ್ರದೇಶವಲ್ಲ, ಇದು ಒಂದು ಜೀವಂತ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ. ಇಲ್ಲಿನ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚ್ಗಳ ಘಂಟಾನಾದ, ಮಸೀದಿಗಳ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಕರೆ (ಅಜಾನ್), ಮತ್ತು ಯಹೂದಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳ ಪಠಣ – ಈ ಮೂರೂ ಧ್ವನಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಹದವಾಗಿ ಬೆರೆತಿವೆಯೇನೋ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ನಗರದ ಈ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ನಿಂತರೆ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಕೇಳಿದ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ವಿಜಯೋತ್ಸವ ಕಂಡ, ಮತ್ತು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಣ್ಣೀರನ್ನು ಕಂಡ ಸ್ಥಳ ಇದಾಗಿರಬಹುದೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಈ ನಗರದ ಹೃದಯವು ಅದರ ಪುರಾತನ ಗೋಡೆಗಳ ಒಳಗೆ ಮಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಕೇವಲ ಒಂದು ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನ ಓಲ್ಡ್ ಸಿಟಿ, ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ಅದ್ಭುತವನ್ನು ಘಳಿಗೆಗೆ ದೃಶ್ಯ ಮತ್ತು ಅನುಭವಗಳು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದಂತೆ, ಹಳೆಯ ನಗರವು ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೊಳಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಿನ್ನ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ - ಕ್ರೈಸ್ತ, ಮುಸ್ಲಿಂ, ಯಹೂದಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಮೇನಿಯನ್.
ಕ್ರೈಸ್ತ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಜೀಸಸ್ ಶಿಲುಬೆಗೇರಿಸಿದ ಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬಲಾದ 'ಹೋಲಿ ಸೆಪಲ್ಕರ್ ಚರ್ಚ್'ಗೆ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳ ಸಾಲುಗಳು ನಿಂತಿರುತ್ತವೆ. ಇನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಂ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಮಸಾಲೆಗಳ ಸುವಾಸನೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳ ಕರೆಯು ಸೂಕ್ಗಳಲ್ಲಿ (ಸಂತೆಗಳಲ್ಲಿ) ತುಂಬಿ ತುಳುಕುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದರೆ, ಯಹೂದಿ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ವಾಲ್ನ ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಗಳ ನಡುವೆ ಭಕ್ತರು ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿ ತಲೆಬಾಗಿ ನಿಂತಿರುತ್ತಾರೆ. ಅರ್ಮೇನಿಯನ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಳೆ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಇತಿಹಾಸದ ಅನಂತ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳ ಅವಕಾಶವನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತವೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ವಿಭಾಗಗಳು ಸಂಘರ್ಷದಿಂದಲೇ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಾಗಿ, ತಮ್ಮ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗುರುತನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯ ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಪಾಠವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ.
ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಕೇವಲ ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅಂದರೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ. ಅದರ ನಿಜವಾದ ರಹಸ್ಯಗಳು ಭೂಮಿಯ ಕೆಳಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಲ್ಲು ಪದರವು ಒಂದು ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟ. ಮಣ್ಣಿನ ಕೆಳಗೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ನೀರು ಸರಬರಾಜು ಮಾರ್ಗಗಳು, ಹಿಜ್ಕೀಯನ ಸುರಂಗ ಮತ್ತು ರೋಮನ್ ಯುಗದ ಚರಂಡಿ ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆದು ಹೋದರೆ, ಈ ನಗರದ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಚಾತುರ್ಯ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಕಠೋರ ಹೋರಾಟ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.
ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು, ಪುರಾತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಒಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಕೇಂದ್ರ. ಈ ನಗರದ ಭೂಗತ ಭಾಗವು ಅಳಿದುಹೋದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ, ನಾಶವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳ ಮತ್ತು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಪಿಸುಮಾತುಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಯ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಇದ್ದರೂ, ನಗರದ ಚೈತನ್ಯವು ಯಾವಾಗಲೂ ಅದರ ಆಳವಾದ, ಕಾಲಾತೀತ ಬೇರುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಅಡಗಿದೆ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಅನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿಯಾಗಿ ನೋಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಮಾನವಕುಲದ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟದ ಒಂದು ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಗತ್ಯ ಎಂಬ ಸತ್ಯ ಅನಾವರಣವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.

ಯಾವುದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಗಂಟೆ ಬಾರಿಸಿ, ಡ್ರಮ್ಸ್ ಬಾರಿಸಿ 'ಶಾಂತಿ ಶಾಂತಿ' ಅಂತ ಕೂಗಿದ್ರೂ, ಅದು ಸತ್ಯ ಆಗಲ್ಲ. ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬರೀ ಬಾಯಿಮಾತಿಗೆ 'ಶಾಂತಿ' ಅಂತ ಹೆಸರು ಹೊತ್ತು, ಒಳಗೆ ಸಾವಿರ ಬೆಂಕಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಒಂದೇ ಒಂದು ನಗರ ಅಂದ್ರೆ ಅದು ಜೆರುಸಲೆಮ್! 'ಯೆರುಶಲಾಯೀಮ್' ಅಂತೆ, 'ಅಲ್-ಖುಡ್ಸ್' ಅಂತೆ. ಹೆಸರುಗಳೆಲ್ಲ ಸುಳ್ಳು. ಇಲ್ಲಿರೋದು ಬರೀ ನರಕದ ಗೇಟುಗಳು, ರಕ್ತ ಸುರಿದ ಕಲ್ಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯನ ಹಪಾಹಪಿತನದ ಪುರಾವೆಗಳು. ಈ ನಗರವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಲೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ, ದ್ವೇಷಿಸಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾಕಂದ್ರೆ ಇದು ಮನುಷ್ಯನ ನಂಬಿಕೆಯ ಪರಮೋಚ್ಚ ತ್ಯಾಗವನ್ನೂ ನೋಡಿದೆ, ಅಷ್ಟೇ ನೀಚ ದ್ರೋಹವನ್ನೂ ನೋಡಿದೆ. ಮೂರು ದೊಡ್ಡ ಧರ್ಮಗಳು – ಯಹೂದಿ, ಕ್ರೈಸ್ತ, ಇಸ್ಲಾಂ – 'ನನ್ನವಳು, ನನ್ನವಳು' ಅಂತ ಕಚ್ಚಾಡಿ, ಈ ಸುಂದರಿ ಮೇಲೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಬಾರಿ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮಾಡಿದರೂ, ಈಕೆ ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ನಕ್ಕು, ಮೈ ತೊಳೆದುಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ಎದ್ದು ನಿಂತಿದ್ದಾಳೆ! ಹಳೆಯ ಕಲ್ಲುಗಳು, ನರಕದಷ್ಟು ಬಿಸಿಯಾದ ರಾಜಕೀಯ, ಮಾಗಿದ ಧರ್ಮಭ್ರಾಂತಿ, ಮತ್ತೆ ಅದೇ ರಕ್ತಸಿಕ್ತ ಇತಿಹಾಸ... ಇದೇ ಜೆರುಸಲೆಮ್!
ಇಲ್ಲಿರುವ ಓಲ್ಡ್ ಸಿಟಿ ಇದೆಯಲ್ಲ, ಅದು ಬರೀ 0.9 ಚದರ ಕಿಮೀ ಜಾಗ, ಅದು ಮಾನವ ಇತಿಹಾಸದ ಡಾರ್ಕ್ ಸೀಕ್ರೆಟ್ಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಟೈಂ ಕ್ಯಾಪ್ಸೂಲ್! ನೀವು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕೈ ಇಟ್ಟರೆ, ನಿಮಗೆ ರಾಜ ಡೇವಿಡ್ನ ಖಡ್ಗದ ಸದ್ದು ಕೇಳಿಸಬಹುದು, ಯೇಸುವಿನ ಶಿಲುಬೆಯ ಭಾರವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು, ಮೊಹಮ್ಮದ್ರ ಬುರಾಕ್ ಕುದುರೆಯ ವೇಗ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಳೆಯ ನಗರದ ಕಿರಿದಾದ ಗಲ್ಲಿಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದರೆ, ಮೂರು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸುರಿದ ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿ ಹಾಸುಗಲ್ಲುಗಳಾಗಿವೆಯೇನೋ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾಕೆ ಈ ಜಗಳ? ಯಾಕೆ ಈ ಕಚ್ಚಾಟ? ಅದೆಲ್ಲ ಆ ಚಿಕ್ಕ ಜಾಗ, ಆ ಟೆಂಪಲ್ ಮೌಂಟ್ ಇದೆಯಲ್ಲ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಶುರು. ಅದೆಲ್ಲ ದೇವರ ಕಥೆ, ಧರ್ಮದ ಕಥೆ, ನಂಬಿಕೆಯ ಕಥೆ. ಆದರೆ ಅಸಲಿ ಕಥೆ ಏನಂದ್ರೆ ಜಗತ್ತಿನ ಪವರ್ಫುಲ್ ಗ್ಯಾಂಗ್ಸ್ಟರ್ಗಳೆಲ್ಲ ಸೇರಿ ಆ ಚಿಕ್ಕ ಮೌಂಟ್ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಹಿಡಿತ ಇರಬೇಕು ಅಂತ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕೊಲೆ, ಸುಲಿಗೆ, ದ್ವೇಷದ ಷಡ್ಯಂತ್ರ.
ನೀವು ಜೆರುಸಲೆಮ್ನ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ವಾಲ್ಗೆ ಹೋದರೆ, ಅಲ್ಲಿ ಗೋಡೆಯ ಸಂದುಗಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುವ ಚೀಟಿಗಳನ್ನ ನೋಡಿ. ಅದರಲ್ಲಿರೋದು ಬರೀ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಾತು, ದೇವರ ಹರಕೆ ಅಲ್ಲ. ಅವು ಮಾನವನ ಹತಾಶೆ, ಭಯ, ತಪ್ಪು ಮತ್ತು ಆಸೆಗಳ ಡಾರ್ಕ್ ಡೈರಿಗಳು. ಆ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದು ನಿಂತರೆ, ನಿಮ್ಮೊಳಗಿನ ಪಾಪಪ್ರಜ್ಞೆಯೂ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಕಾಡುತ್ತದೆ, ದೇವರ ಬಗ್ಗೆ ಭಯವೂ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ.
ಜೆರುಸಲೆಮ್ಗೆ ಬನ್ನಿ. ಬರಿ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ನೋಡಬೇಡಿ, ನಿಮ್ಮ ಆತ್ಮದ ರಂಧ್ರಗಳಿಂದ ನೋಡಿ. ಆಗ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ... ಈ ನಗರ ಎಷ್ಟು ಪವಿತ್ರವೋ ಅಷ್ಟೇ ಅಪಾಯಕಾರಿ. ದೇವರು ಮತ್ತು ಸೈತಾನ, ಇಬ್ಬರೂ ಒಟ್ಟಿಗೆ ವಾಸ ಮಾಡುವ ಈ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಏಕೈಕ ಜಾಗ ಇದು. ಇಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೀತಿ ಸುಳ್ಳು, ಇಲ್ಲಿರುವ ನಗು ಕ್ಷಣಿಕ. ಉಳಿದಿರೋದು ಬರೀ ಸತ್ಯ. ಮತ್ತು ಆ ಸತ್ಯ, ಕಲ್ಲಿನಷ್ಟು ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ರಕ್ತದಷ್ಟು ಕೆಂಪು! ಈ ನಗರವನ್ನು ಬರೀ ಒಂದು ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ, ದೊಡ್ಡ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದಂತೆ. ಇದು ಇಡೀ ಮಾನವ ಕುಲದ ನಂಬಿಕೆ, ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಇತಿಹಾಸದ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು. ಯಹೂದಿ, ಕ್ರೈಸ್ತ, ಮತ್ತು ಇಸ್ಲಾಂ—ಈ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಧರ್ಮಗಳಿಗೂ ಪರಮಪವಿತ್ರವಾಗಿರುವ ಜೆರುಸಲೆಮ್, ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಬಲ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಮೈಮೇಲೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿದೆ. ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್ವರೆಗೂ, ಗಾಜಾದ ಬೀದಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮೆಕ್ಕಾದವರೆಗೆ, ಈ ಪುಟ್ಟ ನಗರದ ಏಳುಬೀಳುಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಜಾಗತಿಕ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿವೆ ಎಂದರೆ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿಯಲ್ಲ.
ಜೆರುಸಲೆಮ್ ನಗರವನ್ನು ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗದು. ಅಷ್ಟೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ. ಇದನ್ನು ಸುಮಾರು 3000 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಹೋರಾಡಿ, ನಾಶಮಾಡಿ, ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. ಇದರ ನಾಟಕೀಯ ಕಥೆಗೆ ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಜುದಾಯಿಯಾದ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿರುವ ಈ ಸಣ್ಣ ನಗರಕ್ಕಿಂತ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳವು ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ. ಶತಕೋಟಿ ಕ್ರೈಸ್ತರಿಗೆ ಇದು ಯೇಸುವನ್ನು ಶಿಲುಬೆಗೇರಿಸಿ ಪುನರುತ್ಥಾನಗೊಳಿಸಿದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ; ಶತಕೋಟಿ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಏರಿದ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ಆದರೂ, ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ 15 ಮಿಲಿಯನ್ ಯಹೂದಿಗಳಿಗೆ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಅವರ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಅವರ ಧರ್ಮದ ಹೃದಯವಾಗಿದೆ. ಇಸ್ರೇಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಲೆಸ್ಟೀನಿಯನ್ನರು ಇಬ್ಬರೂ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಅನ್ನು ತಮ್ಮ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಅನ್ನು ಸ್ವರ್ಗ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕಸಾಧನವಾಗಿ ವಿಶ್ವದ ಕೇಂದ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಬೈಬಲ್ ನ ಭವಿಷ್ಯವಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಪವಾಡಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಒಳಸಂಚುಗಳು ಮತ್ತು ಅಪರಾಧಗಳ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ. ನಗರವು ರಾಜರು, ವಿಜಯಶಾಲಿಗಳು, ಪ್ರವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಂತರಿಗೆ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯಗಳು ಅರಮನೆಗಳು, ಅವಶೇಷಗಳು, ದೇವಾಲಯಗಳು, ಚರ್ಚುಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಧಿಗಳನ್ನು ಸುತ್ತುವರಿದಿವೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಆಜ್ಞೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿಧಿಗಳು ಇಲ್ಲಿ ದೈನಂದಿನ ಜೀವನದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಒಡಂಬಡಿಕೆಯ ಕಾನೂನುಗಳು ಇನ್ನೂ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿವೆ, ಆದರೆ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನ ವಸಾಹತುಗಳಂತೆ ಇವೆ. ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ, ಒಟ್ಟೋಮನ್ ಕಾನೂನು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಡ್ರೂಜ್ ಅಥವಾ ಸಮರಿಟನ್ನರಂಥ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಹಾಗೂ ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಪಂಥಗಳು ಮತ್ತು ಯುಟೋಪಿಯನ್ನರು ತಮ್ಮ ನಿವಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಗೂಡುಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಪ್ರಪಂಚಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಆದರೂ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಅನನ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಜನನಿಬಿಡ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಆಧುನಿಕ ನಗರವಾಗಿದೆ, ಡಜನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಯ ರಂಗಮಂದಿರಗಳು ಮತ್ತು 80 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅದ್ಭುತವಾದವು, ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್ಗಳು, ಪಬ್ಗಳು ಮತ್ತು ಬಾರ್ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನಗರವು ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಗಳ ಭದ್ರಕೋಟೆಯಾಗಿದೆ, ಸಂಶೋಧಕರು, ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರಿಗೆ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಯಸ್ಕಾಂತವೇ ಆಗಿದೆ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಬಹುಶಃ ಇಂದಿನಂತೆ ಎಂದಿಗೂ ಭವ್ಯ, ಭವ್ಯ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.

ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಹಳೆಯ ನಗರದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಭಾರವನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದರೂ, ತನ್ನದೇ ಆದ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೊಸ ನಗರವು ಇಸ್ರೇಲ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಆದರೆ, ಈ ಆಧುನಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ನಡುವೆಯೂ, ನಗರದ ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಶ್ನೆ ಇಂದಿಗೂ ಬಗೆಹರಿದಿಲ್ಲ. ಈ ನಗರ ಯಾರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದು? ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನ್ಯತೆಯ ಕೊರತೆ, ಪೂರ್ವ ಜೆರುಸಲೆಮ್ನ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಮಸಲತ್ತುಗಳು ಇಲ್ಲಿನ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಜೀವನವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಕಂಗೆಡಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ನಗರದ ಚರಿತ್ರೆಯು ರಾಜ ಡೇವಿಡ್ ಮತ್ತು ಜೀಸಸ್ರ ಕಾಲದಷ್ಟು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ನಿನ್ನೆ ಮೊನ್ನೆಯವು. ಹೀಗಾಗಿ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಕೇವಲ ಗತಕಾಲದ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಯಲ್ಲ. ಅದು ಮಾನವಕುಲದ ನಂಬಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗಳ ಸಂಘರ್ಷದ ಜೀವಂತ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಯೋಗದ ಫಲಿತಾಂಶ ಏನೇ ಇರಲಿ, ಈ ನಗರದ ಕಥೆ ಎಂದಿಗೂ ಮುಗಿಯುವುದಿಲ್ಲ.
ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಕೇವಲ ಒಂದು ಭೌಗೋಳಿಕ ತಾಣವಲ್ಲ. ಅದು ಮಾನವಕುಲದ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಜತೆ ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಹೆಣೆದ ಜಾಲ. ಈ ನಗರದಲ್ಲಿ ನೀವು ಕ್ರೈಸ್ತ ವಿಭಾಗದ ಮಡಿಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತು, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದರೆ ಯಹೂದಿಗಳ ಗೋಡೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿಯೇ ಇಸ್ಲಾಂನ ಗುಮ್ಮಟ ಮಿನುಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೂರು ಧರ್ಮಗಳ ನಡುವಿನ ಮುಗಿಯದ ಸಂಭಾಷಣೆಯ, ಸಂಘರ್ಷದ ಸ್ಥಳ. ಯುದ್ಧಗಳು, ವಿನಾಶಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳು ಈ ನಗರದ ಹೊರಭಾಗವನ್ನು ಗಾಯಗೊಳಿಸಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಅದರ ಆತ್ಮವನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಯಾರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದಾಳಿಯ ನಂತರವೂ, ಪ್ರತಿ ಯುದ್ಧದ ನಂತರವೂ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ ತನ್ನ ಕಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿರೋಧದಿಂದ ಮತ್ತೆ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಶಕ್ತಿ ಅಲ್ಲಿನ ಅತಿ ಪುರಾತನ ಇತಿಹಾಸವಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಈ ನಗರವು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿರುವ ಶಾಶ್ವತವಾದ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಶಯ. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಒಂದು ಕೂದಲು ಕೊಂಕಿದರೂ, ಅದರ ಮಾರ್ದನಿ ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ನಾವು ಅದರ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ವಿಪರ್ಯಾಸವನ್ನು ಮರೆಯಬಾರದು. ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಎಂದರೆ ಶಾಂತಿ (ಶಾಲೆಮ್/ಸಲಾಮ್) ಎಂದರ್ಥವಿದ್ದರೂ, ಇಡೀ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಘರ್ಷಗಳನ್ನು ಕಂಡ ನೆಲವಿದು. ಇಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯು ಕೇವಲ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಒಂದು ಘೋಷಣೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಪಾರಂಪರಿಕ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಪುರಾತತ್ವ ಉತ್ಖನನಗಳ ಮೂಲಕ ಹಳೆಯ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಸಾಗಿವೆ. ಈ ನಗರವು, ಅದರ ನಿವಾಸಿಗಳ ವಿಭಜಿತ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಒಡೆತನದ ನಿರಂತರ ಹಕ್ಕೊತ್ತಾಯಗಳಿಂದಾಗಿ, ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯಲ್ಲಿ ಉಸಿರಾಡುತ್ತಿದೆ. ಈ ಕಠೋರ ವಾಸ್ತವವನ್ನು ನಾವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡಾಗ ಮಾತ್ರ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ನ ಸೌಂದರ್ಯವು ಕೇವಲ ಬಂಗಾರದ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಈ ವಿಭಜನೆಯ ನಡುವೆಯೂ ತಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಮತ್ತು ಜೀವನವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ಅಲ್ಲಿನ ಜನರ ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದೆ ಎಂಬ ಸತ್ಯದ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ.
ಹೀಗಾಗಿ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ ಒಂದು ಮುಕ್ತಾಯವಿಲ್ಲದ ಕಥೆ. ಇದು ಭೂಮಿಯ ಹೃದಯ ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಇಡೀ ಮಾನವ ಇತಿಹಾಸದ ಸಂವೇದನೆಯನ್ನು ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ತಟ್ಟುವ ಮಿಡಿತದ ಕೇಂದ್ರ. ಆ ನಗರದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು, ಕಲ್ಲುಹಾಸಿನ ಬೀದಿಗಳ ಮರ್ಮರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವ ರಕ್ತವರ್ಣದ ಬೆಳಕು, ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸದ ಶಾಶ್ವತ ಕಲೆಗಳಂತೆ ಜೀವಂತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ನೀವು ಧಾರ್ಮಿಕರಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದಿರಲಿ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರೆ, ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಓದುವುದಕ್ಕಿಂತ, ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ, ಜೆರುಸಲೆಮ್ನ ನಿಜವಾದ ಸಾರ ಅದರ ಭವ್ಯ ಗೋಡೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಅದು ಇಂದಿಗೂ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ, ನಿಮ್ಮನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಯೋಚಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಅದರ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.