ದೀಪದಿಂದ ದೀಪ ಬೆಳಗಿದಂತೆ ದೀಪದಿಂದ ಜ್ಞಾನ ಬೆಳಗುತ್ತಿರುವ ಜಾಗ ಈ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿಯ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ, ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಬೆಳಗುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಸವವಾಗಿದ್ದು, ನಂಬಿಕೆ, ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ತ್ರಿವೇಣಿಯ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ.
ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಬೆಳಕಿನ ಮಹಾ ಉತ್ಸವಕ್ಕೆ ಸಜ್ಜುಗೊಂಡಿದೆ. ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರನ ಸನ್ನಿಧಾನವಿರುವ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಈಗ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಸಂಭ್ರಮ. ಇಂದಿನಿಂದ, ಅಂದರೆ ನವೆಂಬರ್ 15ರಿಂದ ನವೆಂಬರ್ 19ರ ತನಕ ಐದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಜರುಗಲಿರುವ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಭಕ್ತಾದಿಗಳನ್ನು, ಸರ್ವಧರ್ಮೀಯರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಿದೆ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ. ಈ ಬಾರಿಯ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವ ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತಲೂ ಅದ್ದೂರಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಎಂದಿನಷ್ಟೇ ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಅಣ್ಣಪ್ಪ ಸ್ವಾಮಿಯ ಭಕ್ತರು, ಮಂಜುನಾಥನ ಆರಾಧಕರು ನೇತ್ರಾವತಿ ನದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಆಗಮಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ. ಶತಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿರುವ ಲಕ್ಷ ದೀಪೋತ್ಸವ ಕೇವಲ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಇಡೀ ಜಗತ್ತನ್ನು ತನ್ನ ಆಚರಣೆಯಿಂದ ಹಾಗೂ ಅದ್ದೂರಿತನದಿಂದ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ.
ಬೆಳಕಲ್ಲ ಇದು ದರ್ಶನ!
ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಈ ವರ್ಷದ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವ ಇರಲಿದೆ. ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಕೋಟ್ಯಂತರ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡಿರುವ ವರ್ಷವಿದು. ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳವು ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಅಗ್ನಿಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದು ಬಂದ ವರುಷವಿದು. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಬಾರಿಯ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಬೆಳಕು ಕೇವಲ ಬೆಳಕಲ್ಲ. ಇದು ಮಂಜುನಾಥಸ್ವಾಮಿಯ ಮಹಾದರ್ಶನದ ಸಮಯ.
ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಮೆರುಗು
ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿಯ ಹೃದಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ, ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಬೆಳಗುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಉತ್ಸವವಾಗಿದ್ದು, ನಂಬಿಕೆ, ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ತ್ರಿವೇಣಿಯ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ದೀಪಗಳು, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು, ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಈ ಎಲ್ಲವೂ ಸೇರಿ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಅಕ್ಷರಶಃ ಒಂದು ಬೆಳಕಿನ ಸ್ವರ್ಗವಾಗಲಿದೆ.

ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಇತಿಹಾಸ
ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಇತಿಹಾಸವೇ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನದು. ಪರಶುರಾಮ ಕಾಲದ ಕಥೆಗಳಲ್ಲೇ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಉಲ್ಲೇಖ ಬರುತ್ತದೆ. ಜೈನ ನೆಲೆಯಾದ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವರು ಮಂಜುನಾಥಸ್ವಾಮಿಯ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುವುದು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಗೂ, ಸಮಾನತೆಯ ಸಂದೇಶಕ್ಕೂ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಆಚರಣೆಗೆ ಸುಮಾರು 500 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳೂ, ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರೂ ಆಗಿರುವ ಜನಾನುರಾಗಿ ಶ್ರೀ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಈ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವವನ್ನು ಬಹಳ ಶ್ರದ್ಧಾಭಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದ್ದೂರಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ಕುಟುಂಬ ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಕೋಟ್ಯಂತರ ಜನರ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ, ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸೇವೆಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುವ ಹಬ್ಬವಾಗಿ ರೂಪಿಸಿರುವುದು ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಯೇ ಸರಿ. ಪ್ರತಿ ಸಂವತ್ಸರದ ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವವು ಕೇವಲ ದೀಪಗಳ ಹಬ್ಬವಲ್ಲ; ಅದು ಧರ್ಮ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಯ ಮಹಾ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ.
ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತಾದಿಗಳ ಮನೆ ಮತ್ತು ಮನಸುಗಳನ್ನು ಬೆಳಗುವ ಈ ಉತ್ಸವವು, ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ, ಹಿಂದಿನ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.
ಐದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಿಜೃಂಭಣೆಯಿಂದ ನಡೆಯುವ ಈ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವಕ್ಕಾಗಿ ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣ, ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳ ನಿವಾಸ, ವಸತಿ ಗೃಹಗಳು, ಗೋಮಟೇಶ್ವರನಿರುವ ಬಾಹುಬಲಿ ಬೆಟ್ಟ, ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಇಡೀ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಆಕರ್ಷಕವಾದ ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಹಣತೆಯ ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ದೀಪಗಳ ಪ್ರಕಾಶದಿಂದ ಧರ್ಮಸ್ಥಳವು ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾದೇಶಿಕ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಗಣ್ಯರು, ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳು, ಸಾಹಿತಿಗಳು, ಕಲಾವಿದರು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಈ ಸಂಭ್ರಮದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆ ಏನಿದೆ?
ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಉತ್ಸವಗಳು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಮಳಿಗೆಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಈ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಮುಖ್ಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉತ್ಸವಗಳೆಂದರೆ: ಹೊಸಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ, ಕೆರೆಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ, ಲಲಿತೋದ್ಯಾನ ಉತ್ಸವ, ಕಂಚಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ಗೌರಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ. ಕಂಚಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಗೌರಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವದಂದು ಶ್ರೀ ಮಂಜುನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ರಥೋತ್ಸವವು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರ ನಡುವೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ರಥೋತ್ಸವಗಳು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂಭ್ರಮದ ಜತೆಗೆ ಜಾನಪದ ಕಲಾತಂಡಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ. ಚೆಂಡೆ, ಕೊಂಬು, ಕಹಳೆ, ವಾಲಗ, ಡೊಳ್ಳುಕುಣಿತ, ವೀರಗಾಸೆ, ಮುಂತಾದ ಸಾವಿರಾರು ಜಾನಪದ ಕಲಾವಿದರು ರಾತ್ರಿ ಇಡೀ ಕಲಾಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವ ವಿಶೇಷಗಳು
ಈ ಬಾರಿಯ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಮೊದಲ ದಿನದ ಆಚರಣೆ ಹೊಸ ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ. 15.11.2025 ಶನಿವಾರದಂದು ಹೊಸ ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ ಇರಲಿದ್ದು, ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನದ ಉದ್ಘಾಟನೆಯಾಗಲಿದೆ. ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನದ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದಿನಿಂದ ಐದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರತಿ ಸಂಜೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಜರುಗಲಿವೆ.
ಮರುದಿನ ಕೆರೆ ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವದ ಸಂಭ್ರಮ - 16.11.2025 ಭಾನುವಾರದಂದು ವಿಶೇಷ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಆಯೋಜನೆಗೊಂಡಿವೆ.
ಸೋಮವಾರದಂದು ಲಲಿತೋದ್ಯಾನ ಉತ್ಸವ ನಡೆಯಲಿದ್ದು, ಹದಿನೇಳರ ಇಡೀ ದಿನ ಅಮೃತವರ್ಷಿಣಿ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆಯಲಿವೆ. ಲಲಿತಕಲಾ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಈ ದಿನದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಹದಿನೆಂಟನೇ ತಾರೀಖು ಮಂಗಳವಾರ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ದಿನ. ಕಂಚಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ ಎಂದು ಈ ದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಅಮೃತವರ್ಷಿಣಿ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದು ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಕೂಡ ನಿಗದಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಅಂತಿಮ ದಿನ, ಅಂದ್ರೆ ಬುಧವಾರದಂದು ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಗೌರಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ. ಅಂದು ಅಮೃತವರ್ಷಿಣಿ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ ನಡೆಯಲಿದ್ದು ಹೆಸರಾಂತ ಕವಿಗಳು, ಸಾಹಿತಿಗಳು ಮತ್ತು ಚಿಂತಕರು ಭಾಗವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ನಿಗದಿತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೂ ಇರಲಿವೆ.
ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಗೆ ಚ್ಯುತಿ ತಾರದ, ನಾಡಿನ ಹಾಗೂ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಘನತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದು ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಎಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು.
93ನೇ ಅಧಿವೇಶನ
ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ. ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಅಂದಿನ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದ 'ಮಾತನಾಡುವ ಮಂಜುನಾಥ' ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದ ಕೀರ್ತಿಶೇಷ ಮಂಜಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು 1933ರಲ್ಲಿ 'ವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗಬೇಕು, ಉತ್ತಮ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮೂಡಿ ಬರಬೇಕು' ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಪರಂಪರೆ ಇಂದು 93ನೇ ಅಧಿವೇಶನದವರೆಗೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಸಾಗಿ ಬಂದಿರುವುದು ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದ್ಧತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.
ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲೇನೇನಿದೆ?
ನಾಡಿನ ಗಣ್ಯರು, ವಿದ್ವಾಂಸರು ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರು ಭಾಗವಹಿಸುವ ಸರ್ವಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವಾದಗಳು ಹಾಗೂ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ಆಯೋಜನೆಗೊಂಡಿವೆ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ಘನ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಆಯೋಜನೆಗೊಂಡಿದ್ದು ನಾಡಿನ ಹಲವು ಗಣ್ಯರು ಭಾಗವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.
ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಉದ್ಘಾಟನೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯದ ಬೃಹತ್ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಹಾಗೂ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವರಾಗಿರುವ ಎಂ ಬಿ ಪಾಟೀಲ್ ನೆರವೇರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಹರಿಹರಪುರ ಮಠದ ಪರಮಪೂಜ್ಯ ಜಗದ್ಗುರುಗಳಾದ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಶ್ರೀಶ್ರೀ ಸ್ವಯಂಪ್ರಕಾಶ ಸಚ್ಚಿದಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಗಳು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಚಿಂತಕರಾದ ತನ್ವೀರ್ ಅಹಮ್ಮದ್ ಉಲ್ಲಾ ಹಾಗೂ ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತರಾದ ಸೂರ್ಯಪ್ರಕಾಶ್ ಪಂಡಿತ್ ಅವರ ಉಪನ್ಯಾಸವಿರುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಮರಸ್ಯ, ಸೌಹಾರ್ದತೆ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಗೌರವವನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದು ಈ ದಿನದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ 'ಧರ್ಮ' ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ಒಂದು ಮತಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸದೆ, ವಿಶಾಲವಾದ ಮಾನವ ಧರ್ಮದ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿ ಶೀಲಾ ಉನ್ನಿಕೃಷ್ಣನ್ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಭರತನಾಟ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ
ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಮರುದಿನವೇ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದ ತೊಂಬತ್ಮೂರನೇ ಅಧಿವೇಶನ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವವು ಜ್ಞಾನ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸುಜ್ಞಾನದ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮ ಎಂಬ ಮಾತಿಗೆ ಈ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಬಲ ತುಂಬಲಿದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯವು ಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ಸವಾಲುಗಳ ಕುರಿತು ವಿಚಾರ ವಿನಿಮಯಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.
ನವೆಂಬರ್ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತರ ಬುಧವಾರ, ಸಂಜೆ ಐದು ಗಂಟೆಗೆ ಅಮೃತವರ್ಷಿಣಿ ಸಭಾಭವನದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾಗುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಹೊಸ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಗೃತಿ ಇನ್ನಿತರ ವಿಚಾರಗಳ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಲಿದ್ದಾರೆ. ಹಿರಿಯ ಚಿಂತಕ ಮತ್ತು ಅಂಕಣಕಾರರಾದ ಪ್ರೊ. ಪ್ರೇಮಶೇಖರ ಅವರು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಿದ್ದು, ವಿಶ್ವವಾಣಿ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರಾದ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ಅವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ.
ಖ್ಯಾತ ಲೇಖಕಿ ಶಾಂತಾ ನಾಗಮಂಗಲ, ವಿವೇಕಹಂಸ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾದ ಡಾ. ರಘು ವಿ. ಮತ್ತು ಸಾಹಿತಿ ಬಿ.ಎಂ. ಶರಭೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿವಿಧ ಆಯಾಮಗಳ ಕುರಿತು ಉಪನ್ಯಾಸ ನೀಡಲಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮಹತ್ವ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳ ವಿಮರ್ಶೆ ಮತ್ತು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರ ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯಲಿವೆ. ಈ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಹೊಸ ಲೇಖಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಓದುಗರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುವ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಸಮಾಜಮುಖಿ ಕಾರ್ಯಗಳು
ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವವು ಕೇವಲ ಸರ್ವಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಇಡೀ ಉತ್ಸವವು ಹಲವಾರು ಸಮಾಜಮುಖಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ತಾಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ವೈಭವ
ಸಮ್ಮೇಳನಗಳ ನಂತರ ಪ್ರತಿ ದಿನ ಸಂಜೆ, ಅಮೃತವರ್ಷಿಣಿ ಸಭಾಭವನದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನ ಮಂಟಪದ ಬಳಿ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಭರತನಾಟ್ಯ, ಕೂಚುಪುಡಿ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳು, ಲಲಿತಕಲಾ ಗೋಷ್ಠಿಗಳು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಮನ ಸೂರೆಗೊಳ್ಳಲಿವೆ.
- 93ನೇ ಅಧಿವೇಶನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಚೆನ್ನೈನ ಶ್ರೀದೇವಿ ನೃತ್ಯಾಲಯದವರಿಂದ ಭರತನಾಟ್ಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ರಾಹುಲ್ ವೆಲ್ಲಾಲ್ ಮತ್ತು ಬಳಗದವರಿಂದ ಸಂಗೀತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಹಾಗೆಯೇ ಚಕ್ರವ್ಯೂಹ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರದರ್ಶನ ಇರುತ್ತದೆ.
- ರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಜಾನಪದ ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮ ಕಲಾ ಸೇವೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.
ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರ
ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಮುಖ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನವು ಕೂಡ ಒಂದು. ಇದು ಜ್ಞಾನ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸುಜ್ಞಾನದ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ, ವಿಜ್ಞಾನ, ಕಲೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಕರಕುಶಲ ಕಲೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಳಿಗೆಗಳು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲಿವೆ.
ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಗ್ರಾಮಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆ (SKDRDP) ಮಳಿಗೆ, 'ಸಿರಿ' ಗ್ರಾಮೋದ್ಯೋಗ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಮಳಿಗೆ, ಪುಸ್ತಕ ಮಳಿಗೆಗಳು, ಮಡಿಕೆ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ಮಳಿಗೆಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತವೆ.
ಮಂಜೂಷಾ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ, ಕಾರ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಲಲಿತೋದ್ಯಾನ ಮತ್ತು ರತ್ನಗಿರಿ (ಬಾಹುಬಲಿ ಬೆಟ್ಟ) ಯಂಥ ಜ್ಞಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನೆಯನ್ನು ನೀಡಲಿವೆ.
ಶಿಸ್ತು, ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮತ್ತು ಸೇವೆ
ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ವಿಶೇಷತೆಯೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿನ ಶಿಸ್ತು, ಸ್ವಚ್ಛತೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ಆಗಮಿಸಿದರೂ, ದೇವಾಲಯದ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಮತ್ತು ಸಾವಿರಾರು ಸ್ವಯಂಸೇವಕರ ಸಹಕಾರದಿಂದ ಎಲ್ಲವೂ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
- ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಊಟೋಪಚಾರ, ವಸತಿ ಮತ್ತು ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆ.ಎಸ್.ಆರ್.ಟಿ.ಸಿ. ವಿಶೇಷ ಬಸ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.
- ಅನೇಕ ಭಕ್ತರು ಪಾದಯಾತ್ರೆ ಮತ್ತು ಸೈಕಲ್ ಮೂಲಕ ಆಗಮಿಸಿ, ತಾವು ಬೆಳೆದ ತರಕಾರಿ, ಹಣ್ಣುಹಂಪಲು, ಅಕ್ಕಿ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸುವುದು ಇಲ್ಲಿನ ವಿಶೇಷ.
ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವದ ಕೊನೆಯ ದಿನ, ಗೌರಿಮಾರು ಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವದ ನಂತರ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಉತ್ಸವವು ಸಮಾರೋಪಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ತೊಂಬತ್ಮೂರನೆಯ ಅಧಿವೇಶನದ ಸರ್ವಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಲಿವೆ. ಈ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳು ಇಂದಿನ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಸೌಹಾರ್ದತೆ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಕ ಜಾಗೃತಿಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಾರುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ.
ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಡಾ. ಡಿ. ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ, ಲಕ್ಷದೀಪೋತ್ಸವವು ಇಂದಿಗೂ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ದಾರಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾ, ನಾಡಿನ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಮಹತ್ವದ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಒಂದು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಉತ್ಸವವಾಗದೆ, ಸಮಸ್ತ ಕನ್ನಡಿಗರ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಟ್ಟ ಎಲ್ಲರ ಪಾಲಿಗೆ ಒಂದು ಆದರ್ಶಪ್ರಾಯವಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಎಣ್ಣೆ ದೀಪಗಳ ಬೆಳಗುವಿಕೆ
1ನೇ ದಿನ: ಹೊಸಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ – ಬೆಳ್ಳಿ ರಥದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ
2ನೇ ದಿನ: ಕೆರೆಕಟ್ಟೆ ಉತ್ಸವ – ದೇವರ ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ ಉತ್ಸವ
3ನೇ ದಿನ: ರಥೋತ್ಸವ – ಭವ್ಯ ರಥದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಪ್ರೊಸೆಷನ್
4ನೇ ದಿನ: ಸರ್ವಧರ್ಮ ಸಮ್ಮೇಳನ – ವಿಶ್ವ ಧರ್ಮಗಳ ಚರ್ಚೆ
5ನೇ ದಿನ: ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನ – ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು
ದೀಪಗಳ ವಿಶೇಷ:
- ಒಂದು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಎಣ್ಣೆ ದೀಪಗಳು
- ದೇವಾಲಯ, ಬೀಡು, ಬಾಹುಬಲಿ ಪ್ರತಿಮೆ, ವಿಮಾನ ವೀಕ್ಷಣಾ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ಗಳಲ್ಲಿ ದೀಪಗಳು
- ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು: ಭಜನೆ, ನೃತ್ಯ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ಹರಿಕಥೆ, ಜಾನಪದ ಕಲೆಗಳು
- ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನ: 300+ ಮಳಿಗೆಗಳು – ಗ್ರಾಮೋದ್ಯೋಗ, ಕರಕುಶಲವಸ್ತುಗಳು, ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಆಹಾರ
- ಅನ್ನದಾನ: ಪ್ರತಿದಿನ 50ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಉಚಿತ ಭೋಜನ (ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಭೋಜನಾಲಯ)
- ಭಕ್ತರ ಸಂಖ್ಯೆ: ಹತ್ತು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭಕ್ತರ ಆಗಮನ
- ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಕೆ.ಎಸ್.ಆರ್.ಟಿ.ಸಿ. ವಿಶೇಷ ಬಸ್ಗಳು (ಮಂಗಳೂರು, ಬೆಂಗಳೂರು, ಉಜಿರೆ)
- ವಿಶೇಷ ರಥಗಳು: ಬೆಳ್ಳಿ ರಥ, ಚಿನ್ನದ ರಥ
- ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ: ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ನಿಷೇಧ, ಎಚ್ಡಿಪಿಇ ದೀಪಗಳ ಬಳಕೆ
- ಡಿಜಿಟಲ್ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಲೈವ್ ಸ್ಟ್ರೀಮಿಂಗ್
- ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಕಲಾವಿದರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ