ಸ್ಮೃತಿವನ್ - ನೆನಪಿನ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸುತ್ತು

ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಭೀಕರ ವಿಪತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ 2001 ರ ಗುಜರಾತ್ ಭೂಕಂಪವು ಇಡೀ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಆಘಾತದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿಸಿದ್ದು ನಿಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ನೆನಪಿದೆ ಅಲ್ಲವೇ..? ರಿಕ್ಟರ್ ಮಾಪಕದಲ್ಲಿ 7.9 ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಭುಜ್ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಇದು ಇನ್ನೂ ಭಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಂಖ್ಯೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಇದು ಕಚ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ಒಟ್ಟು 15,23,562 ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತ್ತು. ಸುಮಾರು 12,932 ಜನರು ಅವಸಾನ ಹೊಂದಿದರು, 890 ಹಳ್ಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ನಾವು ಇತರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿದರೆ, ಈ ಪಟ್ಟಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಭೂಕಂಪವು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಇಡೀ ಗುಜರಾತ್ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ. ಆದರೆ ಅದರಿಂದ ಅವರು ಹೇಗೆ ಮತ್ತೆ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಫೂರ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಗುಜರಾತ್ ದೇಶದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಕೀರ್ತಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಜನರ ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ದೃಢಸಂಕಲ್ಪಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ಭೂಕಂಪದಿಂದ ಬಹುತೇಕ ನಾಶವಾದ ಭುಜ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹದ ಮ್ಯೂಸಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕವೇ ಈ ಸ್ಮೃತಿವನ.

ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಹೊರಭಾಗ ಸುಂದರ ಗ್ರಾಫಿಕ್ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗ್ಯಾಲರಿಗಳು ಕೂಡಾ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಇಡೀ ಅನುಭವವು ಸಂವಾದಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಸಂವೇದನಾಶೀಲವಾಗಿರುವಂತೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಡಿಯೋ ಗೈಡ್ ಕೂಡಾ ಇದೆ. ಇದು 470 ಎಕರೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ., ಭುಜ್‌ನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಭುಜಿಯೊ ಡುಂಗರ್ ಎಂಬ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿದೆ. ಇದು 300 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹಳೆಯದಾದ ಭುಜಿಯೋ ಕೋಟೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.ಈ ಸ್ಮಾರಕವು ಮೇಲ್ಭಾಗದಿಂದ ಭುಜ್ ನಗರ, ಸೂರ್ಯೋದಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವ ಸೂರ್ಯ ಬಿಂದುವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ರಾಜೀವ್ ಕಠ್ಪಾಲಿಯಾ ಅವರು ಬೃಹತ್ ಹಸಿರು ತೇಪೆಯನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಗರದ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಚತುರತೆಯಿಂದ ಪೂರೈಸಿದ್ದಾರೆ, ಸ್ಮೃತಿವನವನ್ನು ಜೀವಂತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸ್ಮಾರಕವು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಮಿಯಾವಾಕಿ ಅರಣ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, 3 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಅರಣ್ಯ ಇಡೀ ಸ್ಮಾರಕದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದೆ. ಮಿಯಾವಾಕಿ ವಿಧಾನವನ್ನು ಜಪಾನಿನ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನದ ತಜ್ಞ ಡಾ. ಅಕಿರಾ ಮಿಯಾವಾಕಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಈ ವಿಧಾನವು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ನವೀನ ವಿಧಾನದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಸ್ಯವರ್ಗದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ 3,000 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಡುಗಳನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಿಯಾವಾಕಿ ದಟ್ಟ ಅರಣ್ಯಗಳು 10 ಪಟ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, 100 ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, 30 ಪಟ್ಟು ಉತ್ತಮ ಶಬ್ದಮಾಲಿನ್ಯ ಮತ್ತುವಾಯುಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿ ಚದರ ಮೀಟರ್‌ಗೆ 3-5 ಸಸಿಗಳನ್ನು ಕನಿಷ್ಠ 20-50 ವಿವಿಧ ಜಾತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ನೆಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು 2-3 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ವಹಣೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಬಹು-ಪದರದ ಹಸಿರು ಅರಣ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.

ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ನೀಡುವ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ 1.1 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಸೌರ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವಿದೆ. ಸ್ಮೃತಿವನ್ ಭೂಕಂಪ ಸ್ಮಾರಕವು 50 ಚೆಕ್-ಅಣೆಕಟ್ಟು ಜಲಾಶಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದು 2001 ರ ಭೂಕಂಪದ ಸುಮಾರು 13,000 ಅಸುನೀಗಿದವರ ನಾಮಫಲಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚುಗೊಳಿಸಲು, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಕಾಡುಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಲು ಜಲಾಶಯಗಳನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸ್ಮೃತಿವನ್ ಭೂಕಂಪ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ 11,500 ಚದರ ಮೀಟರ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದು 7 ವಿಭಿನ್ನ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನೂ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ, ಸಂವಾದಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಪುನರ್ಜನ್ಮ, ಮರುಶೋಧನೆ, ಮರುಸ್ಥಾಪನೆ, ಮರುನಿರ್ಮಾಣ, ಮರುಚಿಂತನೆ, ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ಮತ್ತು ನವೀಕರಣ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಬ್ಲಾಕ್ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಚಿತ್ರಗಳು, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಚೋದನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತ ಅನನ್ಯ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಭೂಕಂಪದಲ್ಲಿ ಅಸುನೀಗಿದವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವುದು, ಭೂಕಂಪದಂತಹ ವಿಪತ್ತು ಸನ್ನದ್ಧತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಈ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸುವವರು ಈ ದುರಂತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಜನರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವರು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರಬಹುದಾದ ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅವರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ದೀಪ ಬೆಳಗಿಸುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ಸಂದರ್ಶಕರು ಟಚ್ ಪ್ಯಾನೆಲ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಡಿಜಿಟಲ್ ಜ್ವಾಲೆಯನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಬಹುದು, ಇದು ಡಿಜಿಟಲ್ ಎಲ್ಇಡಿ ಗೋಡೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸೀಲಿಂಗ್‌ವರೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ ಬೆಳಕನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾದ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಫೈಬರ್ ಸೆನ್ಸರ್ ಆಧಾರಿತ ಲೈಟಿಂಗ್ ಆಗಿದೆ. ಉಸಿರುಕಟ್ಟಿಸುವಂತಹ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ದೃಶ್ಯ!

ಸ್ಮೃತಿವನದಲ್ಲಿ ಹಾರೈಕೆಗಳ ಮರವಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ನೀವು ಕಾಗದದ ಮೇಲೆ ನಿಮ್ಮ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಬರೆದು ಕೊಂಬೆಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸಬಹುದು. ಕೊನೆಯ ಬ್ಲಾಕ್ ನಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಭೂಕಂಪಗಳು ಹೇಗೆ ನಡುಗಿದವು, ಕಟ್ಟಡಗಳು ಹೇಗೆ ಕುಸಿದವು ಎಂಬುದನ್ನು ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ 360-ಡಿಗ್ರಿ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ನೋಡಿ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಭೂಮಿಯು ನಿಮ್ಮ ಪಾದಗಳ ಕೆಳಗೆ ಜಾರಿದಂತೆ , ಭೂಕಂಪದಲ್ಲಿ ಜನರು ಅನುಭವಿಸಿದ ಕಂಪನಗಳನ್ನು ವಾಸ್ತವಿಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ನಾವು ಎಲ್ಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಭೂಕಂಪದ ಬಗ್ಗೆ ನಾವು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ ತಿಳಿದಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ನನಗೆ ಅನಿಸಿತು.

ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಆಗಿನ ಗುಜರಾತಿನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಮತ್ತು ಈಗಿನ ಭಾರತದ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಪ್ರಧಾನಿ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರ ಕನಸಿನ ಯೋಜನೆಯೂ ಆಗಿತ್ತು. ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್ 28, 2022 ರಂದು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳೇ ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದರು. ಉದ್ಘಾಟನೆಯ ನಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಕಚ್‌ನ ಜನರು ಮತ್ತು ಅವರ ಅತಿಥಿಗಳು ಸ್ಮೃತಿವನ್ ಭೂಕಂಪ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡದೆ ಕಚ್‌ನಿಂದ ಹೊರಹೋಗದಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದರು.

ಸ್ಮೃತಿವನ್ ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದುವರೆಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸ್ಮಾರಕ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿದೆ.