ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ! ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಸುಂದರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ

- ಮೃತ್ಯುಂಜಯ ಹೆಗ್ಡೆ

ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಜನರು ತಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವೇಗದ ಜೀವನಶೈಲಿ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಒತ್ತಡದಿಂದಾಗಿ, ಆತಂಕ, ಖಿನ್ನತೆ, ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡದಂಥ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಆಧುನಿಕ ಬದುಕಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿವೆ. ಈ ಒತ್ತಡಗಳು ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತಿವೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಆಧುನಿಕ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಒತ್ತಡ, ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಅಶಾಂತಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಜನರು ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ (Wellness Tourism) ಕಡೆಗೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ ಇಂದು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.

ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ಮಾನಸಿಕ ನೆಮ್ಮದಿ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಯೋಗಕ್ಷೇಮಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಮೀಸಲಿಡಲು ‘ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ’ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿರುವ ಕಾರಣ, ಇದು ‘ಹೊಸ ಯಾತ್ರಾ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿ’ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಪಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ಅಥವಾ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂನ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವೆಂದರೆ, ಪ್ರವಾಸದ ಮೂಲಕ ಆರೋಗ್ಯ, ಶಾಂತಿ, ಸಮತೋಲನ ಮತ್ತು ಆಂತರಿಕ ಅರಿವನ್ನು ಪಡೆದು, ಬದುಕಿಗೆ ಹೊಸ ಚೈತನ್ಯ ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ರಜಾದಿನಗಳ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಮತ್ತು ಪರಿವರ್ತನಾತ್ಮಕ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವು ಕೇವಲ ದೈಹಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗದೆ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದಂಥ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಯೋಗ, ಆಯುರ್ವೇದ, ಧ್ಯಾನ, ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಂಥ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಸೌಕರ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಾನಿಧ್ಯ, ಶಾಂತಿಯುತ ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಹೊಂದುವ ವೈಯಕ್ತಿಕಗೊಳಿಸಿದ ಆರೈಕೆಗಳು ಈ ರೀತಿಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮಕ್ಕೆ ಜನರನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತಿವೆ. ಭಾರತದಂಥ ದೇಶಗಳು, ತಮ್ಮ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಕೈಗೆಟುಕುವ ವೆಚ್ಚದಿಂದಾಗಿ, ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿವೆ.

ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು

ಯೋಗ ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನ ತರಬೇತಿಗಳು, ಆಯುರ್ವೇದ ಮಸಾಜ್, ಪಂಚಕರ್ಮ, ನ್ಯಾಚುರೋಪತಿ, ಬಹು ವಿಧದ ಥೆರಪಿಗಳು, ಧ್ಯಾನ ಶಿಬಿರಗಳು, ಜಲಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ಔಷಧೋಪಚಾರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಜೀವನಶೈಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗೆ, ಸಾವಯವ ಆಹಾರ, ಡಿಟಾಕ್ಸ್ ಡಯಟ್ ಗಳು, ನಿದ್ರೆಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಸುಧಾರಣೆ, ಒತ್ತಡ ನಿರ್ವಹಣೆ ಕಾರ್ಯಾಗಾರಗಳು. ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್, ಹೈಕಿಂಗ್, ಈಜು, ನೇಚರ್ ವಾಕ್‌ ಗಳು, ವಾಟರ್ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ನಂಥ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಆಧಾರಿತ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ. ಶುದ್ಧ ಗಾಳಿ, ಹಸಿರು ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟ, ಕಡಲ ತೀರ ಅಥವಾ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಂಥ ಸುಂದರ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿರುವ ವೆಲ್ ನೆಸ್ ರಿಟ್ರೀಟ್‌ಗಳು ಪ್ರಕೃತಿಯ ನಡುವೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಉತ್ತಮ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತವೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವೆಲ್ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ

ಭಾರತವು ಪ್ರಾಚೀನ ಆಯುರ್ವೇದ, ಯೋಗ, ಧ್ಯಾನ, ನಿಸರ್ಗ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಯುನಾನಿ, ಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಹೋಮಿಯೋಪಥಿ (AYUSH) ಪದ್ಧತಿಗಳ ಪಾರಂಪರಿಕ ಜ್ಞಾನದ ತೊಟ್ಟಿಲು. ಇದು ಭಾರತವನ್ನು ಜಾಗತಿಕ ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕವು ಕೂಡಾ ಪ್ರಕೃತಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ, ಗಿಡಮೂಲಿಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಗ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಗುಣಪಡಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳು, ಪ್ರಶಾಂತ ಗಿರಿಧಾಮಗಳು ಮತ್ತು ಕಡಲತೀರಗಳು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಹಾಗೂ ಗುಣಪಡಿಸುವಿಕೆಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.

ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂಗೆ ಹೇರಳ ಅವಕಾಶಗಳಿವೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕೂಡಾ "Incredible India – Wellness" ಅಭಿಯಾನ ಮತ್ತು "Heal in India" ನಂಥ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತದತ್ತ ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಕೆಲ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಉತ್ತಮ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಬೆಂಬಲದಿಂದಾಗಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು 2025ರ ವೇಳೆಗೆ $20 ರಿಂದ $22 ಶತಕೋಟಿ ಡಾಲರ್ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ತಲುಪುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮುಂದಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರ ಮತ್ತಷ್ಟು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಇಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ನುರಿತ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸಕರು, ವೈದ್ಯಕೀಯ ವೃತ್ತಿಪರರು, ಆಧುನಿಕ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ದರ್ಜೆಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳು ಲಭ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ, ಗುಣಮಟ್ಟದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮತ್ತು ಆರೈಕೆಯನ್ನು ಕೈಗೆಟುಕುವ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಭಾರತವು ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ. ವಿದೇಶಿ ರೋಗಿಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ಸುಲಭಗೊಳಿಸಲು, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯ (MoHFW) "ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮೌಲ್ಯ ಪ್ರವಾಸ (Medical Value Travel) ಡಿಜಿಟಲ್ ಪೋರ್ಟಲ್" ಅನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವಾಲಯವು ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವನ್ನು "ವಿಶೇಷ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಉತ್ಪನ್ನ" (Niche Tourism Product) ಎಂದೂ ಗುರುತಿಸಿದೆ.

ಕೊನೆಯದಾಗಿ, ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರವಾಸವಲ್ಲ. ಅದು ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ಆತ್ಮವನ್ನು ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸುವ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಪಯಣ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ವೆಲ್ ನೆಸ್ ಟೂರಿಸಂ ಕೇವಲ ಒಂದು ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಾರ್ಥಕ "ಪಯಣ" ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಗೂ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತಿದೆ.